روش نوشتن دادخواست

شاید برای خیلی ها پیش آمده باشد که بخواهند دادخواست بدهند اما ندانند چگونه باید نوشت ،  اولین کاری که باید برای شروع یک دعوای حقوقی بکنید، نوشتن دادخواست است. دادخواست شناسنامه دعوای شماست و بسیاری از تصمیم‌های دادگاه به نکاتی وابسته است که در متن دادخواست ذکر کرده‌اید.

یک کارشناس حقوقی در توضیح دادخواست و نقش آن در دادرسی‌ها می‌گوید: هنگامی كه شخصی می‌خواهد علیه فرد دیگری اقامه دعوا كند به عنوان خواهان شناخته می‌شود و باید درخواست خود را به عنوان خواهان در برگ چاپی مخصوصی قید كند كه به آن دادخواست می‌گویند؛ به عبارت دیگر دادخواست بیان ادعا نزد مراجع قضایی در اوراق مخصوص است.

نقش دادخواست در شروع دادرسی 

یک وکیل دادگستری به نقش دادخواست در شروع دادرسی اشاره می‌کند و می‌گوید: طبق ماده 48 قانون آیین دادرسی مدنی شروع رسیدگی در دادگاه مستلزم تقدیم دادخواست است، دادخواست به دفتر دادگاه صالح و در نقاطی كه دادگاه دارای شعب متعدد است به دفتر شعبه اول تسلیم می‌شود. سهیل طاهری خاطرنشان می‌کند: برگ دادخواست را از مجتمع‌های قضایی واقع در تمامی مناطق می‌توان تهیه کرد. دادخواست باید حتما در برگ‌های مخصوص باشد؛ زیرا هر برگ دادخواستی كه از مراجع قضایی تهیه می‌شود دارای شماره سریال مخصوص به خود است بنابراین نمی‌توان هر برگی كه تنها مشخصات شبیه به برگ‌های دادخواست را دارد، پر کرد.

تکمیل دادخواست

این کارشناس حقوقی در خصوص نحوه‌ تکمیل دادخواست ادامه می‌دهد: دادخواست می‌تواند توسط خود فرد یا وكیل فرد فرستاده شود همان طور كه در ماده 51 قانون آیین دادرسی مدنی آمده؛ دادخواست باید حاوی این نكات باشد: نام، نام خانوادگی، نام پدر، سن، اقامتگاه و حتی‌الامکان شغل خواهان و در صورتی كه دادخواست توسط وكیل تقدیم شود مشخصات وكیل نیز باید درج شود. طاهری ادامه می‌دهد: اگر نشانی خوانده معلوم نباشد به عبارت دیگر مجهول‌المكان باشد در روزنامه یك بار نشر داده خواهد شد که قیمت آن در حدود 3500 تومان است.

به گفته این وکیل دادگستری، به موجب ماده 56 قانون مذكور هر گاه در دادخواست، خواهان یا محل اقامت او معلوم نباشد ظرف دو روز از تاریخ رسید دادخواست به موجب قراری كه مدیر دفتر دادگاه و در غیبت مشارالیه جانشین او صادر می‌كند، دادخواست رد می‌شود. اما اگر نقص مربوط به سایر موارد ماده 51 قانون مذكور باشد مدیر دفتر دادگاه به خواهان ابلاغ می‌كند وی نیز ظرف مدت 10 روز از ابلاغ نسبت به رفع نقص دادخواست اقدام می‌كند اما اگر خواهان رفع نقص نكند مدیر دفتر دادگاه قرار رد دادخواست را صادر می‌كند.

طاهری در خصوص ترتیبات ابلاغ به مخاطب توضیح می‌دهد: ابلاغ باید طی تشریفات قانونی مربوط به مواد 67 به بعد قانون آیین دادرسی مدنی و توسط مامور ابلاغ صورت گیرد.

اگر چه به نظر می‌رسد باید در خصوص مقررات مربوط به ابلاغ با توجه به پیشرفت‌های اخیر فناوری تجدیدنظر و پس از طی مراحل تقنینی برای ابلاغ از طریق پیامك یا نشانی ایمیل افراد نیز قایل به ترتیب آثار قانونی شد؛ زیرا آنچه در ابلاغ موضوعیت دارد، اطلاع مخاطب است و شیوه ابلاغ طریقیت دارد.

قسمت‌های مختلف دادخواست

یک وکیل دادگستری در گفت‌و‌گو با «حمایت» به بیان مشخصات برگ دادخواست می‌پردازد و می‌گوید: دادخواست به برگ چاپی مخصوصی گفته می‌شود كه درخواست خواهان در آن قید می‌شود. ندا پاکنهاد ادامه می‌دهد: برگ دادخواست دارای چند نکته است که باید خواهان آنها را پر کند. یکی از آن موارد تعیین خواسته و بهای آن است که باید در دادخواست مشخص شود، مگر آنكه تعیین بها ممكن نباشد یا خواسته مالی نباشد. آنچه را مدعی از دادگاه تقاضا می‌كند «خواسته» یا «مدعی‌به» گویند. خواسته یا مالی است یا غیرمالی.

این کارشناس حقوقی اضافه می‌کند: در واقع خواسته تعهدات یا مواردی است كه به موجب آن خواهان خود را مستحق مطالبه آن می‌داند مثلا در خواسته مالی زنی که مهریه را حق خود می‌داند در قسمت خواسته باید تعداد سکه‌ها را قید کند یا در خواسته غیر‌مالی مردی که همسرش از خانه بدون اجازه وی خارج شده است باید در قسمت خواسته الزام به تمکین را قید کند؛ بنابراین باید افراد خواهان آنچه را که حق خود می‌دانند در خواسته بیان کنند.

وی در خصوص تعیین خواسته می‌گوید: دادگاه نمی‌تواند در موضوعاتی که خارج از چارچوب خواسته است وارد و آنها را مورد حکم قرار دهد. اگرچه دادگاه باید تمامی خواسته‌های خواهان را مورد رسیدگی قرار دهد اما ممکن است با احراز نکردن ذی‌حقی او خواهان را به طور كامل یا به طور نسبی محکوم به بی‌حقی كند.

وی در انتها به تفاوت دعوای حقوقی و کیفری و انحصار دادخواست به دعوای حقوقی اشاره می‌کند و می‌گوید: دعوای کیفری مربوط به عملی است که برای مرتکب آن مجازات تعیین شده است ولی برای دعوای حقوقی دادگاه مجازاتی در نظر نمی‌گیرد و فقط مرتکب عمل را به دادن حقوق قانونی دیگران یا انجام تکالیفش ملزم می‌سازد. شکایت کیفری را در هر کاغذی می‌توان نوشت و به مرجع قضایی برد؛ ولی شکایت حقوقی حتما باید در برگ مخصوصی بنام دادخواست نوشته شود در غیر این صورت مورد پذیرش قرار نمی‌گیرد.

در برگ دادخواست مطالبات خواهان از طرف مقابل به اطلاع دادگاه رسانده می‌شود. اگر این اطلاعات دقیق و کامل باشد رسیدن به نتیجه بسیار ساده‌تر خواهد بود اما اگر در نوشتن اطلاعات دادخواست سهل انگاری کنید ممکن است دعوای شما رد شود و تمامی هزینه‌هایی که برای دادخواست پرداخت کرده‌اید هدر برود.

طاهری در خصوص فرضی که نشانی خوانده دعوا برای قید در دادخواست مشخص نیست می‌گوید: در صورت نداشتن نشانی خوانده نشانی وی را مجهول‌المکان اعلام می‌کنیم تا از طریق روزنامه رسمی یا کثیرالانتشار متن دادخواست انتشار داده شود. در روزنامه رسمی سه بار منتشرمی شود اگر مراجعه‌ای نداشته باشد دادگاه به صورت غیابی حکم صادر می‌کند.

امام جواد علیه السلام :

ثلاث من كن فیه لم یندم : ترك العجلة ، و المشورة ، و التوكل علی الله عند العزم

 سه چیز است كه هر كس آن را مراعات كند ، پشمیان نگردد:

1 – اجتناب از عجله

2 – مشورت كردن

3 – و توكل بر خدا در هنگام تصمیم گیری